Dag 32: maandag 23 juli 2018
De weersverwachting voor vandaag was regen, maar de lucht ziet er mooi uit: witte wolkjes met blauwe lucht er tussendoor. Voor vandaag staat de Briksdalbreen op het programma: een van de uitlopers van de Jostedalsbreen: de grootste gletsjer van de wereld. Deze uitloper is het makkelijkst te bereiken. Vanuit onze camping rijden we het weggetje helemaal af. De weg eindigt bij het parkeerterrein bij de Briksdaljuvet, het station waar ófwel de wandeling naar boven begint, ófwel een ritje met de “trollcar”: een soort uit de kluiten gewassen golfkarretje. We kopen een enkeltje, terug gaan we lopen. Ook hier staan weer veel touringcarbussen die ladingen Japanners/Spanjaarden/Fransen/Amerikanen uitspugen. Voor het grootste deel afkomstig van de cruiseboten. Tijdens de rit naar boven krijgen we een douche van de waterval waar we vlak langs rijden. Lekker fris! Onderweg staan bordjes tot hoever de gletsjer reikte in 1760/1800/1920. Schrikbarend hoeveel hij al geslonken is! Eenmaal boven moeten we nog een stuk lopen om dichtbij het uiteinde van de gletsjer te komen. Het blijft indrukwekkend en mooi: het dikke pakket wit ijs, aan de randen blauw/wit. Helemaal dichtbij is niet toegestaan: te gevaarlijk omdat hij altijd in beweging is. Dat er stukken afvallen kunnen we bovendien met eigen ogen zien: met geraas zien we een heel brok naar beneden komen en via de waterval in het melkachtige water opgenomen worden. De wandeling terug gaat langs een paar mooie watervallen (inclusief de gratis douche; vermakelijk hoe die Japanners daar op reageren met gillen/volledig inpakken/paraplu’s). Eenmaal beneden eten we nog (typisch Noors) een wafel met jam en zure room, waarna we de smalle weg naar de camping terug rijden. Er zijn veel uitwijkplaatsen om elkaar te passeren. Voor de touringcars moet je oppassen: die kachelen gewoon door, vinden dat jij desnoods maar de greppel in moet. Als we terugrijden begrijpen we ook waar het Oldevatnet (het grote meer waar de camping aan ligt) die blauw/groene kleur van heeft: het wordt direct gevuld door het gletsjerwater!
‘s Middags besluiten we nog een wandeling te maken vanaf de camping. Heel on-Noors staat deze goed aangegeven en hij leidt naar mooie uitzichtpunten. We lopen tot 200 meter boven de camping en hebben inderdaad een prachtig uitzicht op het blauw/groene meer en de hoge bergen die daar direct aan grenzen. Onderweg staan heel veel frambozenstruiken: zalig als tussendoortje. Als we staan uit te puffen op het smalle paadje en genieten van het uitzicht, horen we geklingel op ons afkomen: een kudde schapen. Zodra ze ons zien, staan ze stil. Enkele nieuwsgierige komen nog ietsje dichterbij. We gaan zitten, om ze gerust te stellen, maar het werkt niet: ze blazen de aftocht en draaien om. Bijzonder ! Als we teruglopen, zien we dat de wolken een stuk donkerder zijn geworden. Het avondeten kunnen we nog wel buiten opeten, maar dan wordt het dreigender. We ruimen snel de stoelen en tafel op, net voordat de bui losbarst. Hebben we toch de hele dag verder goed weer gehad !
Gereden km’s: 25 (naar de Gletsjer)
Dag 33: dinsdag 24 juli 2018
Vandaag staat de route naar Sogndal op het programma: een route met blauwe caravan (de kenners weten wat dat betekent: voor geoefende caravanrijders). Er hangt eerst nog een dikke mist. We kunnen vanaf de caravan de rand van het meer niet zien! Het vermoeden is dat het zicht beter zal zijn als we richting fjord rijden, maar dan moeten we wel eerst het smalle weggetje naar Olden en wegnummer 60 afrijden. We nemen de gok. We zijn nog vroeg, dus het is nog niet druk. Onderweg komen we 1 touringcar tegen (we kunnen net wachten op een uitkwijkpunt) en ook de mist lost op richting de fjord. Eenmaal bij Olden hangt er nog wel bewolking, maar het zicht is goed. We genieten nog van de fjord en rijden verder. De “blauwe” weg blijkt langzaam steeds wat smaller te worden, een aantal fikse haarspeldbochten te hebben, loslopende schapen langs (en soms op) de weg en een hellingspercentage van 8 en op een klein stukje 10%. Bergje af gaan we in de eerste versnelling, waarbij de auto nog versnelt (!). Gelukkig is de weg rustig en komen we niet op de verkeerde momenten grote tegenliggers tegen. Er rijden hier ook vrachtwagens, naast veel campers en Noren die over het algemeen graag tegen het midden van de weg rijden. Onderweg hebben we nog zicht op een andere uitloper van de grote gletsjer, de Jostedalsbreen: de Bøyabreen. We rijden verder door een dal met hoge bergen waar geiten, schapen en koeien grazen. Oppassen, want ze kunnen zo de weg op lopen. Je wordt hier ook zonder borden wel voor gewaarschuwd door een “ferist”(veerooster) waar je overheen rijdt.
We stoppen bij het Noorse Gletsjercentrum in Fjaerland waar heel aanschouwelijk (en via Ipads ook in het Nederlands!) uitleg wordt gegeven hoe een gletsjer ontstaat, waarom het smeltwater zo blauw is (door het sediment) en waar de grillige vormen en spleten door ontstaan. Hier lezen we hoe de fjorden zijn ontstaan nl. door de erosie die de gletsjers veroorzaken. Verder wordt er gewaarschuwd voor het broeikaseffect waardoor de gletsjers smelten en de zeespiegel gaat stijgen. Tja, dat wisten we wel. Er draait ook nog een mooie film waarin de hele Jostedalsbreen met al zijn uitlopers te zien is. Deels gefilmd door teams die hier over geklommen en geskied zijn, deels vanuit helikopters. De film draait op zo’n 360 graden scherm: heel indrukwekkend!
Als we doorrijden naar Sogndal wordt het steeds warmer: we tikken de 20 graden aan. Maar tegen zessen draait het om: donkere wolken en er barst een flinke regenbui los. Gelukkig klaart het na 8 uur weer op, hoewel de wolken nog wel rond de fjordwand blijven hangen. We overnachten op Kjornes camping in Sogndal.
Gereden km’s: 139 km
Dag 34: woensdag 25 juli 2018
Na een nacht waarin het keihard heeft geregend (daar zijn ze in Nederland jaloers op!) is het ’s ochtends weer droog en gaan we vroeg op pad naar Aurland. Onderweg willen we de staafkerk in Borglund bezoeken. We nemen de veerpont in Mannheller die ons naar Fodnes brengt. Deze veerpont is groot en we kunnen 2 dekken hoger uitkijken over het kruispunt van fjorden waar hij over vaart. We hebben geluk: de pont waarop we zitten is veel groter dan de andere veerpont, 2 dekken en een goed uitzicht. Overigens zijn we er inmiddels achter dat er een tariefverschil is bij combinaties boven de 10 meter, dus als ons gevraagd wordt hoe lang onze combinatie is, antwoorden wij eensgezind: 10 meter. De weg naar Borgund voert door het Laerdal, dat bekend staat om zijn fruitteelt. En inderdaad worden langs de weg kersen, frambozen, morellen (kruisbessen?) aangeboden. De staafkerk van Borgund zou de best geconserveerde zijn, in die zin dat hij in de loop der eeuwen niet is veranderd. Het blijkt een schattig klein staafkerkje te zijn, met een losse klokketoren. In het informatiecentrum bij de staafkerk kun je lezen hoe oud de staafkerken zijn, dat er inmiddels nog maar 28 over zijn van de oorspronkelijk meer dan 1.000 en hoe het komt dat er na 1380 geen nieuwe meer zijn bijgekomen (de builenpest). Na Borgund vervolgen we onze weg met een tussenstop in Laersdal. Een plaatsje met veel oude, historische houten huizen. Een gebouw kon zo uit Amerika stammen. Na het bezoek aan Laersdal rijden we door de langste landtunnel van de wereld: de Laersdaltunnel van 24,5 km. In deze tunnel zit 3 keer een stuk waarin de wanden helderblauw verlicht zijn, met enkele stukken in groen en geel. Ik denk dat het dient om het hypnotiserende tunneleffect te voorkomen, daar werkt het in ieder geval goed tegen. Uit de tunnel zijn we al bijna bij de geplande camping in Aurland, Lunde Camping. We willen van daaruit Flåm bezoeken. De ligging van de camping valt een beetje tegen: tussen 2 wegen in, waardoor we wel wat geluidsoverlast hebben. Nou ja, het is maar voor 1 of 2 dagen. Als we geïnstalleerd zijn, gaan we op onderzoek uit in Flåm. Hier kun je een mooie tocht maken met een trein die heel steil tegen de bergen op klimt. Het is wel toeristisch: er ligt in de kleine baai een joekel van een cruiseschip. Een gek effect: het plaatsje zelf is kleinschalig opgezet en dit schip heeft het formaat van een flink flatgebouw (ruim 10 verdiepingen). Dit schip ligt ook direct aan de kade, waardoor de passagiers er met een loopbrug zelf af kunnen. Dat is anders dan we eerder zagen, in Geiranger en Olden. Daar lagen de schepen midden in de baai en moesten de passagiers met kleine bootjes naar de wal gebracht worden.
Gereden km’s: 114 km.
Dag 35: donderdag 26 juli 2018
We staan vroeg op, met de bedoeling de eerste trein van de Flåmmbanen te nemen. Die vertrekt om 8.35 van Flåmm. Als we aankomen bij de tickethal, schrikken we van de mensenmassa, en als we even verder kijken van de mededelingen op de borden: de trein van 8.35 is al uitverkocht! Dan maar een kaartje voor de volgende trein, die om 9.45 vertrekt. Ons plan was, om deze trein te nemen en dan op het eindstation Myrdal fietsen te huren en naar beneden te fietsen. Dat wordt aanbevolen in de foldertjes. Nu we deze drukte zien, bellen we voor de zekerheid naar de fietsenverhuur: alle fietsen blijken al verhuurd te zijn voor vandaag. Dat is een teleurstelling. En het betekent dat we niet een enkeltje, maar een retour moeten hebben. Als we die willen inwisselen, blijkt dat ook voor de trein van 9.45 al niet meer mogelijk. We weten het even niet meer en verkopen ons kaartje weer terug om ons te beraden. Eerst maar even een cappuccino. We kijken naar de toeristenstromen en worden een beetje moedeloos. Het komt door dat idioot grote cruiseschip: de MSC Preziosa. Het wemelt hier van de Japanners/Spanjaarden/Chinezen etc die achter reisleiders aanlopen in hevig kuddegedrag. Er kunnen ruim 3.700 passagiers op het schip. Na een rondje informeren bij de Touristinformation levert op dat je ook online de treinkaartjes en fietsen kunt boeken. We besluiten terug te gaan naar de caravan en daar te kijken wat er nog te boeken valt en daar ons plan op te baseren. Het blijkt dat de fietsenverhuurder een beperkte capaciteit heeft: een stuk of 60 in totaal en er zijn pas mogelijkheden over dik een week. Dat wordt hem dus niet. We kunnen wel de eerste trein voor vrijdag als retour. Dat doen we en we verkassen naar de camping in Flåmm, die wat verder van de weg afgelegen is. Het is mooi weer, dus de rest van de dag genieten we van de zon en lezen voor onze caravan.
Gereden km’s: 12 km.
Dag 36: vrijdag 27 juli 2018
Yeah! Het is vandaag ook mooi weer! Vanuit de camping lopen we in een paar minuten naar de trein, met onze reservering op de telefoon. Er ligt nu geen cruiseschip aangemeerd en de hele sfeer is veel rustiger en prettiger. De trein is ook niet uitverkocht, wat lekker ademruimte geeft. Het traject is de steilste gewone treinbaan ter wereld (dus los van de tandradbaantjes) over 20 km. We doen er een uur over en onderweg zijn er een aantal haltes en stops bij mooie uitzichten, op watervallen en op de vallei waarin we in de diepte Flamm zien liggen aan het einde van het fjord. We moeten onderweg ook nog een keer stoppen in verband met dieren op het spoor (waarschijnlijk geiten) en om de trein in de tegenovergestelde richting te laten passeren (traject is enkelspoor met halverwege 50 mtr dubbelspoor). Eenmaal in Myrdal maken we een stop van 12 minuten, er komt nog een massa mensen bij in de trein en dan maken we de weg weer terug. We zijn aan de andere kant van de coupé gaan zitten om nu alles aan die kant van de trein goed te kunnen zien. Het heeft wat moeite gekost, maar het is zeker de moeite waard! Terug in Flåmm koppelen we de caravan aan om weer verder te trekken. Eidfjord is nu het doel: uitgangspunt voor het bezoeken van de Hardangervidda. Het is inmiddels aardig warm geworden: de temperatuur gaat richting 28 graden. Dat zijn wij helemaal niet meer gewend! In Eidfjord zoeken we de camping op, Saebo camping in Øvre Eidfjord. We horen een riviertje stromen en als ik op onderzoek uitga, zie ik een koel meer waar mensen in zwemmen. Dat betekent: badpak en waterschoenen aan en het water in! Het is heerlijk fris (ook dit zal gevoed worden door gletsjerwater). We zitten nog lang buiten, ook al is de zon al achter de bergen gezakt. Op de campings die wat zuidelijker liggen, zie je veel meer gezinnen met kinderen dan op de campings in het Noorden. Ook de kinderen spelen nog tot laat buiten, het geeft een gezellige sfeer.
Gereden km’s: 112 km.
Dag 37: zaterdag 28 juli 2018
Na een onrustige nacht als gevolg van de warmte en de keiharde wind (zo hard dat de luiken en ramen niet open konden blijven zonder risico op schade) staan we op om Eidfjord en omgeving te ontdekken. In de Lonely Planet hebben we gelezen over de Skytefjossen waterval die 300 meter naar beneden valt vanaf het Hardanger plateau en die je zou kunnen zien na een 1½ durende wandeling vanuit het kleine plaatsje Tveit. Om te vragen naar de andere mogelijkheden en naar de bijzonderheden van deze wandeling, gaan we nog even langs bij het toeristenbureau. Daar wordt ons sterk afgeraden deze wandeling te maken: het zou een “black hike” zijn, met een zeer steile helling, op een niet-aangegeven route. We krijgen een andere wandeling geadviseerd, die we kunnen doen na eerst een stuk met de auto omhoog te zijn gereden over een smalle weg. Ze vraagt nog wel even of we een “small car” hebben. Daarnaast beveelt ze ons aan om vooral de Vøringvossen waterval te gaan bekijken. Enigszins teleurgesteld besluiten we eerst maar naar die waterval te gaan. De rit daarnaar toe is wel heel bijzonder: we gaan door tunnels die in de berg spiraalvormig steil omhoog gaan. Het lijkt wel of je in zo’n parkeergarage rijdt, maar dan is het een smalle tunnel! Als we bij de waterval zijn, blijkt het wel de moeite waard. Deze maakt een vrije val van bijna 200 meter. Inmiddels zijn er wel heel donkere wolken aangekomen en het begint met grote druppels ongenadig te regenen en keihard te waaien. We rijden terug naar de camping, wachten tot het weer droog wordt, eten wat en zoeken dan het weggetje op voor de aanbevolen wandeling. Na hier een stuk op gereden te hebben, houden we het voor gezien: dit is wel een héél smalle weg. Je kunt hier absoluut niet elkaar passeren en er zijn ook nauwelijks uitwijkpunten. Voordat we straks pat staan voor een afgrond keren we waar het nog kan. Dat betekent voor vandaag dan maar geen wandeling. Om toch nog de Hardangervidda mee te krijgen, bezoeken we het Hardanger Natursenter. Daar zien we een panoramische film (360 graden) en nemen alle informatie in ons op over het natuurgebied. Het is een mooi, modern informatiecentrum waar over 3 verdiepingen wordt verteld over het ontstaan, de dieren en planten, de bedreigingen door het broeikaseffect en dat alles met behulp van Ipads waarop je het ook alles in het Nederlands kunt lezen.
Gereden km’s: 86 km (omgeving Eidfjord)
Dag 38: zondag 29 juli 2018
Vandaag vertrekken we vroeg om een camping op te zoeken van waaruit we zeker een wandeling in de Hardangervidda kunnen maken: we gaan naar Kinsarvik. De weg er naar toe is ontzettend smal. Het passeren van campers of andere auto’s met caravans gaat maar net, zelfs op de uitwijkplaatsen. Het is een verademing als de weg weer breder wordt en we zelfs een middenstreep zien! Kinsarvik heeft meerdere campings, omdat er ook een waterparadijs is, dat op kinderen is gericht. Tussen de grote campings vinden wij een kleine, eenvoudige: Bravoll camping. We kunnen hier aan de rand van het fjord staan. Prachtig! Al snel komt naast ons een Duits jong stel dat vertelt hier eerder geweest te zijn en toen de wandeling naar de watervallen gemaakt te hebben. De moeite waard, zeggen ze. Dus we trekken de wandelschoenen aan en gaan. Eerst nog een stukje met de auto, en dan begint het pad mooi geplaveid en makkelijk te lopen naar de eerste waterval. Het is een brede, vrij hoge waterval waarmee energie wordt opgewekt in een waterkrachtcentrale die al van 1907 dateert.
Als we verder lopen naar de volgende waterval wordt het pad heel anders: langs de buis voor de waterkrachtcentrale klauteren we over grote rotsblokken omhoog en na een uur komen we aan bij de tweede waterval: een nog bredere waterval die met flink geraas van een grote hoogte naar beneden stort als een soort “tweelingwaterval”, met in het midden een flinke rotspartij die hem in tweeën deelt. Als we zien dat we inmiddels al dik 2 uur aan het lopen zijn, besluiten we niet door te lopen naar de derde waterval (het pad wordt ook steeds lastiger), maar terug te lopen. Moe maar voldaan komen we terug bij de caravan en rusten uit , uitkijkend over de fjord. Dit is het goede leven!
Gereden km’s: 36 km.